Ramayana Katha: ରାମାୟଣର ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଚରିତ୍ର, ଶୁର୍ପଣଖା ଋଷି ବିଶ୍ରାବା ଏବଂ କୈକାଶୀଙ୍କ କନ୍ୟା ଏବଂ ରାବଣଙ୍କ ଭଉଣୀ ଥିଲେ । ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ତାଙ୍କ ପୂର୍ବ ଜନ୍ମରେ, ଶୁର୍ପଣଖା ନୟନତାରା ନାମକ ଏକ ଅପସରା ଥିଲେ । ଇନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କୁ ‘ବଜ୍ର’ ନାମକ ଜଣେ ଋଷିଙ୍କ ତପସ୍ୟା ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ପଠାଇଥିଲେ । ତପସ୍ୟା ବିଚଳିତ ହେବା ପରେ, ଋଷି ନୟନତାରାଙ୍କୁ ରାକ୍ଷସ ହେବାକୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ନୟନତାରାଙ୍କ କ୍ଷମା ମାଗିବା ପରେ, ଋଷି କହିଲେ ଯେ ପ୍ରଭୁ ଆପଣଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ଦେଇ ଅଭିଶାପରୁ ମୁକ୍ତ କରିବେ । ତେଣୁ, ସେ ଏକ ରାକ୍ଷସ ବଂଶରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା, ସୂର୍ପଣଖା କ’ଣ ରାବଣଙ୍କୁ ମାରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ତାଙ୍କ ନାକ କାଟିବା ତାଙ୍କ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ରର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା, ପ୍ରକୃତ କାହାଣୀ କ’ଣ?
କୌଣସି ପୌରାଣିକ କାହାଣୀରେ ଶୂର୍ପଣଖାଙ୍କୁ କୁତ୍ସିତ କିମ୍ବା କୁତ୍ସିତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇ ନାହିଁ । ଅନେକ କାହାଣୀରେ ତାଙ୍କ ନାମ ‘ଚନ୍ଦ୍ରଲଖା’ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, ଚନ୍ଦ୍ର ପରି ସୁନ୍ଦର ଦେଖାଯାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି । ପ୍ରକୃତରେ, ଶୂର୍ପଣଖା ନାମ ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦରୁ ଗଠିତ: ଶୂର୍ପଣ ଏବଂ ନଖ । ଶୂର୍ପଣର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଝାଡ଼ି ଟୋକେଇ ଏବଂ ନଖର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଖିଲ, ତେଣୁ ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି – ଯାହାର ନଖ ଝାଡ଼ି ଟୋକେଇ ପରି । ରାମାୟଣରେ, ଶୂର୍ପଣଖା ତାଙ୍କର ନିଷ୍ଠୁର ସ୍ୱଭାବ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା । ତାଙ୍କର ଲମ୍ବା ଏବଂ ସୂକ୍ଷ୍ମ ନଖକୁ ଏହି ପ୍ରକୃତିର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବାଙ୍କ ସହିତ ବିବାହ କରିଥିଲେ
ରାମାୟଣ ଅନୁସାରେ, ରାବଣଙ୍କ ଭଉଣୀ ଶୁର୍ପନଖାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ନାମ ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବା ଥିଲା । ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବା କାଲକାକେୟ ରାକ୍ଷସ ବଂଶର ରାଜାଙ୍କ ସେନାପତି ଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଶୁର୍ପନଖା ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ, ଅର୍ଥାତ୍ ରାବଣ ଏହା ଜାଣି ନଥିଲେ । ରାବଣ ଥରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱକୁ ଜୟ କରିବା ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ, ସେ ଶୁର୍ପନଖାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବାଙ୍କ ସହିତ ମୁହାଁମୁହିଁ ହୋଇଥିଲେ । ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ, ରାବଣ ତାଙ୍କ ନିଜ ଭଉଣୀ ଶୁର୍ପନଖାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଶୁର୍ପନଖା ଏଥିରେ ବହୁତ ଦୁଃଖିତ ହୋଇଥିଲେ ।
ଶୂର୍ପନଖା ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ
ରାମାୟଣ ଅନୁସାରେ, ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ବିଦ୍ୟୁତଜିହ୍ବର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ଶୂର୍ପନଖା ତାଙ୍କ ଭାଇ ରାବଣଙ୍କ ଉପରେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଦାୟୀ ବୋଲି ମାନିଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ସେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ହତ୍ୟାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ସେ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ ଯେ ରାବଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଅନ୍ୟାୟ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ମିଳିବା ଉଚିତ ।
ତା’ପରେ ସେ ଏହି ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ରଚିଥିଲେ
କଥିତ ଅଛି ଯେ ଏହା ପରେ ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଭୁ ରାମ ଦଣ୍ଡକାରଣ୍ୟ ବନରେ ରହିବାକୁ ଆସିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ଶୁର୍ପଣଖା ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ପାଇଁ ରାମ ଏବଂ ରାବଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶତ୍ରୁତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ କାମ କରିଥିଲେ । ଶୁର୍ପଣଖା ତାଙ୍କ ଭାଇଙ୍କ ଶକ୍ତି ସହିତ ପ୍ରଭୁ ରାମଙ୍କ ଶକ୍ତି ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିବାରୁ ଏହା କରିଥିଲେ । ତେଣୁ, ଶୁର୍ପଣଖା ଜାଣିଶୁଣି ରାମ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ଉସୁକାଇଥିଲେ, ଯାହା ପରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ତାଙ୍କର ନାକ ଏବଂ କାନ କାଟି ଦେଇଥିଲେ । ଶୁର୍ପଣଖା ତାଙ୍କ ସହିତ ଘଟିଥିବା ଘଟଣାକୁ ଅତିରଞ୍ଜିତ କରି ରାବଣଙ୍କୁ ସୀତାଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରିବାକୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇଥିଲେ ।
ଶୁର୍ପଣଖା ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ରାମଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ ହୁଏ, ତେବେ ଲଙ୍କା ଏବଂ ରାବଣଙ୍କ ଗର୍ବ ଉଭୟ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ । ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ପାଇଁ, ଶୁର୍ପଣଖା ଏହି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ରଚିଥିଲେ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ରାବଣ ତାଙ୍କ କର୍ମର ଦଣ୍ଡ ପାଇପାରିବେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ତାଙ୍କ ପିତା ଋଷି ବିଶ୍ରାବା ନିଜେ ରାବଣଙ୍କ ବିନାଶ ପାଇଁ ଏହି ଉପାୟ ପରାମର୍ଶ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, କାରଣ ରାବଣଙ୍କ ଅହଂକାର ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ଯୋଗୁଁ ତିନିଲୋକ କଷ୍ଟ ପାଉଥିଲେ ।
